تاریخچه تشکلیل نهضت سواد آموزی

در ۷ دی ۱۳۵۸ سازمان نهضت سواد آموزی با فرمان امام خمینی تشکیل شد این سازمان تا سه سال به صورت شورایی اداره می‌شد تا سرانجام حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی به ریاست آن منصوب گردید.
سازمان نهضت سوادآموزی

سازمان نهضت سوادآموزی ایران یک سازمان دولتی ایرانی است که در سال ۱۳۵۸ به فرمان آیت الله سید روح‌الله خمینی و به منظور آموزش خواندن و نوشتن به بزرگسالان و نیز کودکانی که به مدرسه دسترسی ندارند (مناطق محروم) تشکیل گردید.

اسلام و دانش آموزی
اولین کلمه و نخستین فرمان الهی در آخرین کتاب آسمانی، امر به خواندن است، چنان که یاد دادن خواندن و نوشتن، بهایی بود که پیامبر گرامی اسلام برای آزادی اسیران جنگ بدر تعیین فرمود. همچنین آن حضرت برای گسترش احکام اسلامی در سرزمین های دیگر، یاران خود را به یادگیری زبان های گوناگون توصیه می فرمود. در دین و آیینی که جست وجوی دانش، فریضه و عالم، ارجمندترین مردمان است، مسلمانی که دنبال این هدف نباشد، سرزنش می شود و در عوض، بشارت های فراوانی برای جویندگان دانش وجود دارد.

نقش استعمار در بی سوادی مردم
از دیرباز یکی از مهم ترین برنامه هایی که استعمارگران و صاحبان زر و تزویر برای بردگی فکری ملت ها، به ویژه مردم ایران اجرا کردند، مسئله مبارزه با دانش آموزی آنان بوده است. برای نمونه، در زمان های نه چندان دور، تنها شاهزادگان و اشراف حق ادامه تحصیل داشتند. این بدان دلیل بود که باسواد بودن مردم، برای منافع استثماری طبقه اقلیت و اربابانشان مزاحمت ایجاد می کرد. استعمارگران نیز سیاست پلید بی سواد نگه داشتن مردم را در مقاطع گوناگون تاریخی به شیوه های مختلف به انجام رسانده اند.

زمانی با اشغال سرزمین ها و سیطره مستقیم بر مناطق زیر اشغال، سیاست های منفور خود را اجرا کردند. در برهه ای دیگر، با اشغال سیاسی و کنترل نخبگان و رهبران سیاسی، مانع دست یابی به علم و ترقی شدند. در شرایط فعلی نیز با اشغال نرم افزاری کشورها و کنترل مبادی تولید، توزیع و به کارگیری دانش، اطلاعات و فن آوری، شیوه ای مرموزانه تر را در استثمار فکری و فرهنگی کشورها به کار گرفته اند که در سخنان رهبر دوراندیش انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله خامنه ای به «استعمار فرانو» تعبیر شده است.

بی سوادی و توسعه نیافتگی
در جوامع گوناگون، سواد آموختن به عنوان حق اساسی و لازمه پیشرفت انسان شناخته شده است. هر انسان اعم از کودک، نوجوان و بزرگ سال، باید از فرصت های آموزشی برخوردار باشد. این نیاز، هم توانایی بر خواندن و نوشتن را دربرمی گیرد و هم عامل رشد و توسعه در ابعاد گوناگون اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است.
امروز ایده آل های رشد و توسعه یک کشور، بیان گر این واقعیت است که برای رسیدن به توسعه پایدار، باید بسیار فراتر از کسب مهارت های سواد خواندن و نوشتن پیش رفت. آمار کسانی که موفق به دریافت مدرک سوادآموزی شده اند، کافی نیست. آنچه کارساز است، درصد آمار کسانی است که با دریافت مدرک قبولی، دریچه سواد را به زندگی خود می گشایند و در پرتو نور آن، در شرایط اطراف خود تغییری ایجاد می کنند؛ وضعیت خود و خانواده را بهبود می بخشند و در راه اعتلای شرایط شغلی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی گام برمی دارند. در غیر این صورت، رسیدن به مرزهای توسعه یافتگی در حد شعار باقی می ماند.

تاریخچه سوادآموزی در ایران
سازمان‌های زیر تاکنون با هدف سواد آموزی به بزرگسالان در ایران فعالیت نموده‌اند:
- سازمان تعلیمات اکابر (۱۳۲۰-۱۳۱۵)
- سازمان آموزش سالمندان (۱۳۳۵-۱۳۳۲)
- سازمان آموزش بزرگسالان (۱۳۴۳-۱۳۳۵)
- کمیته ملی پیکار جهانی با بی‌سوادی(۱۳۵۵-۱۳۴۳)
- سازمان جهاد ملی سوادآموزی (۱۳۵۷-۱۳۵۵)
- نهضت سوادآموزی(۱۳۵۸ تاکنون)

در ۷ دی ۱۳۵۸ سازمان نهضت سواد آموزی با فرمان روح‌الله خمینی تشکیل شد این سازمان تا سه سال به صورت شورایی اداره می‌شد تا سرانجام حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی به ریاست آن منصوب گردید.

متن پیام امام خمینی (ره) به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم
ن و القلم و ما یسطرون
ملت شریف ایران می دانید که در رژیم گذشته آنچه بر ملت مبارز ایران سایه افکنده بود، علاوه بر دیکتاتوری و ظلم، تبلیغات بی محتوا و هیچ را همه چیز جلوه دادن بود. ملتی که در همه ابعاد از حوایج اولیه محروم بود وانمود می‌شد که در اوج ترقی است. از جمله حوایج اولیه برای هر ملت در ردیف بهداشت و مسکن بلکه مهمتر از آنها، آموزش برای همگان است. مع‌الاسف کشور ما وارث ملتی است که از این نعمت بزرگ در رژیم سابق محروم و اکثر افراد کشور ما از نوشتن و خواندن بر خور دار نیستند چه رسد به آموزش عالی.

مایه بس خجلت است که در کشوری که مهد علم و ادب بوده و در سایه اسلام زندگی می‌کند که طلب علم را فریضه دانسته‌است، از نوشتن و خواندن محروم باشد. ما باید در برنامه درازمدت فرهنگ وابسته کشورمان را به فرهنگ مستقل و خودکفا تبدیل کنیم و اکنون بدون از دست دادن وقت و بدون تشریفات خسته کننده برای مبارزه با بی سوادی بطور ضربتی و بسیج عمومی قیام کنیم تا ان شاء الله در آینده نزدیک هر کس نوشتن و خواندن ابتدایی را آموخته باشد.