بسم الله الرحمن الرحیم

چهارمحال وبختیاری

 

چهار محال و بختیاری به خاطر مناطق بسیار زیبایی که دارد به سوئیس ایران معروف است که در ادامه تصاویری از زیباترین مناطق سوئیس ایران را مشاهده میکنید.

بخش اول:

جاذبه های طبیعی استان چهارمحال وبختیاری

بخش دوم:

مناطق مذهبی وگردشگری استان چهارمحال وبختیاری

 

دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری استان چهار محال و بختیاری

۱ – سلسله جبال داریوش ایراهیمی شهرکرد – خیابان سعدی – کوچه ۶۰ ۰۳۸۱۲۲۲۸۹۶۱

۲ –  پرشین زهرا ضیایی شهرکرد – خیابان کاشانی – بالاتر از استانداری ۰۳۸۱۲۲۶۴۴۴۲

۳ –  سبزکوه سیدمهدی آل‌معصوم شهرکرد – خیابان فردوسی جنوبی – چهارراه دروازه فارسان ۰۳۸۱۲۲۷۲۵۰۰

۴ –  بعثت فهیمه غفاری شهرکرد – خیابان ولیعصر جنوبی چهارراه خواجه نصیر ۰۳۸۱۲۲۷۷۳۲۲

۵ –  سپهرآسمان زاگرس مریم السادات رضوی شهرکرد – خیابان حافظ شمالی – بالاتر از میدان انقلاب ۰۳۸۱۲۲۴۵۲۶۶

۶  –  جهان‌فراز زاگرس زینب فروزنده شهرکرد – خیابان سعدی غربی – نبش چهارراه بوعلی ۰۳۸۱۲۲۲۵۰۸۲

۷  –  امام رضا فرامرز حیدری شهرکرد – خیابان شریعتی ۰۳۸۱۳۳۴۵۰۵۰

۸  –  راهیان زیارت حبیب‌اله شکوهی شهرکرد – ولیعصر شمالی – نبش خیابان شریعتی ۰۳۸۱۲۲۶۳۳۹۹

۹  –  دسپارت آریایی سهیلا نوربخش هفشجان – خیابان ۲۲ بهمن نبش کوچه شهید فانی ۰۳۸۲۲۵۷۰۱۶۰

۱۰ –  بام ایران مریم امینی بروجن – چهارراه ولیعصر، خیابان سعدی ۰۳۸۲۴۲۳۱۵۱۵

۱۱ –  سهیل شهلا رفیعیان بروجن – خیابان کاشانی ۰۳۸۲۴۲۳۲۹۲۹

۱۲ –  راه‌جوی منظر امینی بروجن – بلوار ملت روبروی آموزش و پرورش ۰۳۸۲۴۲۳۹۳۳۹

۱۳ –  آوای آسمان مریم اعلایی در حال تغییر ۰۳۸۲۴۵۲۱۴۶۵

۱۴ – هزارسو مرضیه حقیقتی بروجن – میدان عبادت ۰۳۸۲۴۲۳۷۹۹۹

۱۵ – نعیم مهین اسدی فارسان – خیابان طالقانی ، جنب مسجد امام حسین ۰۳۸۲۷۲۲۷۸۷۶

۱۶ – خاطره هزارچشمه در حال تغییر فرخشهر – خیابان امام خمینی ۰۳۸۲۲۴۲۰۰۰۱

۱۷  – اتابک مهر ایران ایرج کریمی شهرکرد – خیابان ملت غربی، نبش کوچه ۹۳ ۰۳۸۱۲۲۵۳۰۴۱

 

جاذبه های طبیعی استان چهارمحال وبختیاری

چهارمحال و بختیاری یکی از استان های کشور ایران است. مرکز این استان شهرکرد است. این استان با 16٬332 کیلومتر مربّع وسعت بیست و دومین استان کشور از نظر مساحت می باشد.

سوئیس ایران با جاذبه طبیعی و گردشگری بکری که دارد خیلی ها را راهی چهار محال و بختیاری کرده است .این روزها دنا کوهنوردان بسیاری را به خود می بیند. استان چهار محال و بختیاری که در اغلب روزهای سال،سردترین نقطه کشور است در تمام فصول زیبایی های منحصر به فرد و دیدنی دارد، اما برف، یخ و کوهستان اولین مفاهیم زندگی مردم چهارمحال و بختیاری است که خیلی زود با آن آشنا می شوند. چهارمحال و بختیاری تقریبا هفت ماه از سال برف دارد و به اعتقاد کارشناسان گردشگری همین قابلیت زمینه بسیار خوبی برای گردشگران ورزشی است.

● کوهرنگ

 


کوهرنگ در شمال غربی استان چهارمحال و بختیاری واقع شده است و از زیباترین و خوش آب و هواترین مناطق این استان محسوب می شود. پیست اسکی چلگرد در این شهر قرار دارد که یکی از مراکز اسکی معروف کشور است. پیست چلگرد در دامنه کوه کارکنان چلگرد، مرکز کوهرنگ، قرار دارد و سالانه میزبان خیل عظیمی از ورزشکاران و علاقه مندان به ورزش اسکی است.

 

 

● اردل

 

 

اردل در فاصله 86 کیلومتری بروجن و 95کیلومتری جنوب غربی شهرکرد، در مسیر جاده ارتباطی استان خوزستان به استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد.

در میان ایلات و عشایری که در مناطق اطراف این شهرستان زندگی می کنند، صنایع دستی رواج زیادی دارد که از آن جمله می توان به بافت انواع قالی های محلی، گلیم، جاجیم، چوقای محلی، پشتی، خورجین، سیاه چادر، نمکدان و سفره آردی اشاره کرد.

 

 

 ● پیرغار و کتیبه های تاریخی اش


در 32 کیلومتری شهرکرد، به شهرستانی به نام فارسان می رسید، پنج کیلومتر مانده به فارسان، روستایی به نام ده چشمه وجود دارد. در این روستا مجموعه طبیعی- تاریخی پیرغار با چشمه های پرآبی که دو کتیبه تاریخی را فرا گرفته، در جلوه گری می کند. آب همچون دانه های مروارید از این چشمه سرازیر و آبشاری بلند از آن ساخته است.

 

 

کتیبه های تاریخی پیر غار

در این مکان طبیعی دو کتیبه تاریخی که قسمتی از حوادث دوران مشروطیت را نقل می کند بر صخره سنگ ها حک شده است. قبل از رسیدن به فارسان در یک سه راهی، تنها 15کیلومتر راه را به سوی شهر جونقان طی کنید، تا به این مکان برسید.

 

 

·        فارسان


فارسان یکی از شهرستان های استان چهارمحال و بختیاری و بخشی از پیکره پرجاذبه ایران زمین است که دارای ویژگی ها و قابلیت های کم نظیری است. فارسان، مهم ترین کانون شهری در قلمرو سردسیر عشایر هفت لنگ بختیاری است و ییلاق عشایر بختیاری محسوب می شود. در زمان حکومت آل بویه این شهر مرکز فرماندهی حکام بود که هنوز قلعه هایی به نشانه اقتدار و سلطه خوانین در منطقه از آن زمان باقی مانده است. یکی از دیدنی های جالب منطقه فارسان، کوچ طوایفی از ایل بختیاری است. تماشای کوچ عشایر و نقل مکان چندین ایل با کلیه مایملک با چهار پایان و مراسم حین این تغییر محل، بسیار دیدنی است.

 

روستای راستاب

روستای زیبا و بختیاری نشین راستاب با قدمتی دیرینه یكی از روستاهای استان چهار محال بختیاری از توابع شهرستان فارسان می باشد كه فاصله آن با مركز شهرستان (فارسان) ۱۲ كیلومتر می باشد بیشتر مردم روستای راستاب از ایل غیور بختیاری می باشند از نظر موقعیت جغرافیائی این روستا در ۳۲ دقیقه عرض شمالی و ۵۰ درجه و ۳۶ دقیقه طول شرقی در جنوب غربی جمهوری اسلامی ایران واقع در كوه های سر به فلك كشیده زاگرس در دشتی بین دو كوه جهانبین و سالدارون به وسعت ۵/ (نیم) كیلو متر مربع مسكونی و ۳ كیلومتر مربع اراضی قابل كشت واقع شده است راستاب از شرق با جونقان از جنوب با گوشه و چقاهست و از شمال با چلیچه همسایه می باشد دور تا دور روستا را زمینهای كشاورزی، كوه ها و درختهای بید و سپیدار فرا گرفته است. آب آشامیدنی راستاب از دو منبع آب که در نزدیکی دره راز راستاب وجود دارد تأمین می شود. آب زمینهای کشاورزی قسمت پایین راستاب (جایونجه، زیر سامان بالا سامان، چقا، چهار دنگی، جا بذرک ها، زیر مزاری و…) از آب چشمه بوسیله جوی سیمانی تأمین می شوند و آب زمینهای غرق آبی پایین که از راستاب دور هستند (عربی، اربابیها، جا علف، پادرازی، چما شش دنگی، گووه، جا گل آفتابه ها و…) بوسیله کانال های آبرسانی و چاه های آب تأمین می شود، بقیه زمینهای که اغلب در قسمت بالاهستند دیم یا در بعضی از جاه ها بوسیله چشمه های فصلی تأمین می شود.

 

 

 

 

دریاچه لاغرک

برای دیدار از دریاچه ای مرتفع و کوهستانی و همچنین صعود به قلۀ کوه مشهور سالدران، راهی طولانی ولی بسیار زیبا در میان مراتع و دشتهای حاصلخیز را از شهرکرد تا سورشجان و از آنجا تا به فارسان پشت سر دارید. زمانی که در زیر آسمان نیمه ابری، با هوایی بسیار خنک و گاه سرد رو به سوی خط الرأس بزرگ سالدران در حرکت هستید، یک آن فکر دیدار عشایر منطقۀ شما را به خود وا نمی گذارد.در جاده ای آسفالته به سوی شمال، از فارسان می گذرید و درصبح دل انگیز اردیبهشت ماه به آبادی زیبای فیل آباد و سپس باباحیدر که محل اسکان عشایر بهداروند است می رسید . از اینجا به نصیرآباد بیرگان و سپس با طی چندین کیلومتر به قلعۀ حیدرآباد می رسید که دورنمای خط الرأس برفدار سالداران بخوبی در سمت غرب دیده می شود. با ادامۀ جادۀ آسفالته به سوی شمال، به دو راهی موسوم به قلعۀ گردو رسیده، از این نقطه در جاده ای شوسه قرار می گیرید. پس از دقایقی به سمت جنوب به آبادی موسوم به موسیری می رسید . این آبادی کوچک در دامان دشت وسیع و سرسبزی قرار دارد. بوی خاک باران خورده و بوی بهار با تمامی قدرت و شکوهش به مشام می رسد. در انتهای این دشت و در سمت کوه سالدران با تکه برفهای کوچک و بزرگ دیده می شود که زیبایی دو چندانی به منطقه بخشیده است.

اندکی از آبادی خارج شده در کنار مرتع زیبایی چادر بزنید و شب سرد را در این مکان به صبح برسانید. با راهنمایی عشایر منطقه موسیری صبح زود از خواب برخاسته، پس از جمع و جور کردن وسایل با مقدار کمی راهپیمایی به سمت غرب به راه مالرو پاکوب مشخصی می رسید. این راه با عبور از میانه دشت موسیری پس از یک و نیم ساعت به ابتدای شیب سینه کش مانندی می رسید که در سمت جنوب آن درۀ کوچکی قرار دارد. راه مالرو با پیچ و خمهای زیاد وارد دره کوچک می شوید از دامنۀ تپه مجاورش بتدریج ارتفاع می گیرید. قله کوه زرآب به ارتفاع ۳۶۲۵ متر در سمت راست شما دیده می شود. گام به گام به گردنۀ موسوم به کوه کلک نزدیک می شوید و پس از یک ساعت بر فراز آن قرار می گیرید. درست در زیر پای شما، بین دو کوه کلک و زرآب برفچال بزرگی قرار دارد و کمی پایین تر دریاچۀ بسیار زیبای لاغرک که از ذوب برف به وجود آمده در منتهای وسعت به رنگ آبی یکدست دیده می شود. فقط یک سراشیبی کوتاه شما را به ابتدای آن می رساند.تکه های بزرگی از برف در دو طرف آب دریاچه هنوز موجود است و تا پایان اردیبهشت و خرداد ماه باقی خواهد ماند و به دریاچۀ زیبای لاغرک جلال خواهد ماند و به دریاچۀ زیبای لاغرک جلال خواهد بخشید. این دریاچه که به صورت مستطیل کشیده ای در چاله ای بزرگ قرار گرفته است و اطراف آن را سینه کشهایی با سراشیبی ملایم پوشانده، از سمت جنوب به قله سالدران می پیوندد. دو ساعت گردش پیرامون دریاچه و از روی یال جنوبی صعودی ساده به قله ۳۶۲۱ متری سالدران زمان شما را می گیرد و دوباره در کنار دریاچه قرار دارید. نزدیک غروب آفتاب بناچار از مسیر صعود شده بر گردنۀ کوه کلک و از راه مالرو عشایری به دشت موسیری محل اقامت و شب مانی باز می گردید.

 

آبشار پیرغار

آبشار پیرغار در مجموعه گردشگری پیرغار روستای ده ‌چشمه شهرستان فارسان قرار دارد. این آبشار از بالای کوه پیرغار به پایین سرازیر شده و یکی از زیباترین مکان‌های طبیعی استان چهارمحال و بختیاری می‌باشد.در فصل زمستان سرمای بسیار زیادی این منطقه را فرامی‌گیرد و موجب یخ‌زدگی آبشار می‌شود، اما با این وجود به دلیل برخورداری این منطقه از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، مورد بازدید علاقمندان بسیاری می‌باشد.

در مجاورت این آبشار کتیبه‌هایی دیده می‌شوند که جزو بی‌نظیرترین آثار مکتوب از حمله بختیاری‌ها به تهران در زمان مشروطه می‌باشند. این سنگ‌نوشته‌ها به شرح فعالیت‌های مجاهدین چهارمحال و بختیاری برای مبارزه با استبداد محمدعلی شاه قاجار پرداخته است. کتیبه‌ها به فرمان حاج خسروخان سردار ظفر بختیاری، حاج علی قلی خان سردار اسعد دوم بختیاری و جعفرقلی خان سردار اسعد سوم بختیاری ایجاد شده‌اند.آبی که از آبشار پیرغار جاری می‌شود، از کنار روستای ده چشمه گذشته و کشتزارهای بسیاری را سیراب می‌نماید. این آبشار در سال‌های پربارش بیش از دو ماه (از اواسط اسفند تا اواخر اردیبهشت) آبدهی دارد اما در سال‌های خشکسالی، میزان آبدهی آن به یک ماه کاهش می‌یابد.

 

 

 

 

 

کتیبه های مشروطیت

این کتیبه از دو قسمت مجزا تشکیل شده ولی متن آنها بهم پیوسته است کتیبه بدستور سردار ظفر بختیاری در محل تفرجگاه پیر غار روستای ده چشمه شهرستان فارسان به فاصله ۴۰ کیلومتری شهرکرد ساخته شده است متن آن مجملی از واقعه مشروطیت و نقش سرداران و سواران بختیاری در آن واقعه ملی است کتیبه اول این گونه شروع می شود:
حاجی خسرو خان سردار ظفر که در سنه ۱۳۲۴ آزادی خواهان ایرانی از مقام سلطنت تقاضای مشروطه نمودندمظفرالدین قاجار طاب اله ثراه حکم مشروطیت را دست خط و بعد از اندک زمانی به رحمت ایزدی پیوست.

کتیبه دوم اینگونه ادامه می یابد:
در طهران پس از جنگ زیاد داخل شهر شدند، محمد علی شاه در شمیران بودند همین قدر که تهران اشغال گردید به سفارت روس پناهنده شد.

 

 

برترین جاذبه های گردشگری استان چهار محال و بختیاری

تالاب چغاخور – ۶۵ کیلومتری شهر کرد و در مسیر شهر کرد – لردگان | مناسب برای پرنده نگری .

تالاب گندمان – ۲۸ کیلومتری بروجن در مسیر بروجن – گندمان و در نزدیکی تالاب چغاخور . از برترین تالاب های مناسب پرنده نگری .

دریاچه گرداب بن – در ۳۰ کیلومتری شهر کرد و در مسیر شهر کرد – چادگان

چشمه کوهرنگ – ۳۰ کیلومتری شهر چلگرد و در مسیر چلگرد – شیخ علیخان

چشمه برم – مرکز شهر لردگان ، این منطقه با درختان کهنسال و سایه سارهای فراوان بسیار مور استقبال گردشگران است.

آبشار آتشگاه (طولانی ترین آبشار کشور) – ۱۹۰ کیلومتری شهر کرد و ۴۰ کیلومتری لردگان ، در مسیر لردگان – طلایه

دره عشق و آبشار – این منطقه ی بسیار زیبا در ۴۵ کیلومتری اردل و در مسیر اردل – ایذه قرار دارد.

آبشار تونل کوهرنگ – در شهر چلگرد و در نزدیکی پیست اسکی.

آبشار شیخ علیخان – در فاصله ۵ کیلومتری شهر چلگرد و مرکز شهرستان کوهرنگ .

دشت لاله های واژگون – ۱۲ کیلومتری شهر چلگرد و نزدیکی روستای بنسواکی . زمان رویش گل های سرخ و زرد اواسط فروردین تا اواخر اردیبهشت است.

هتل ها و اقامتگاه ها

هتل آزادی – شهر کرد  | تلفن : ۴-۳۳۳۶۷۹۱-۰۳۸۱ | ***

هتل دامون – شهر کرد  | تلفن : ۲۲۶۱۹۸۹-۰۳۸۱   | ***

مهمانسرای جهانگردی – شهرکرد | تلفن : ۲۲۲۱۰۷۷-۰۳۸۱ | **

هتل لاله – شهرکرد | تلفن: ۳۳۵۰۰۶۵-۰۳۸۱ | *

هتل گل های سامان – سامان | تلفن: ۳۵۲۲۹۶۶-۰۳۸۲ | *

هتل رفاه گستر – سامان | تلفن: ۷۷۶۲۰۱۸-۰۳۸۲ | *

هتل ارم – فارسان | تلفن: ۷۲۲۸۹۹۰-۰۳۸۲ | *

هتل فجر – بروجن | تلفن : ۴۲۲۲۵۲۵-۰۳۸۲ | *

هتل کوهرنگ – چهلگرد | تلفن : ۷۶۲۲۳۰۱-۰۳۸۲ | ***

هتل زردکوه – چلگرد | تلفن: ۷۶۲۲۶۰۱-۰۳۸۲ | *

هتل قصر احمد – چلگرد | تلفن: ۷۶۲۲۹۰۰-۰۳۸۲ | *

واحد اقامتی بهاران – لردگان | تلفن: ۵۲۲۲۴۴۱-۰۳۸۲ | *

هتل زاگرس – لردگان | تلفن: ۵۲۲۰۱۵۵-۰۳۸۲ | *

هتل میلاد – فارسان | تلفن: ۷۲۲۲۸۱۵-۰۳۸۲| *

 

 

 

مسیر و برنامه سفر پیشنهادی تور دو روزه چهار محال و بختیاری

چنانچه با ماشین شخصی خود سفر می کنید و فرصت کافی دارید، می توانید با عبور از مسیرهای زیر از جاذبه های طبیعت گردی برتر این استان بازدید کنید. چنین سفری بویژه برای ایام نوروز مناسب است. بهترین زمان برای سفر به این استان و جاذبه های گردشگری اش فصل بهار و تابستان است.

مسیر حرکت :

شهرکرد > تالاب چغاخور و گندمان > بلداجی > لردگان > آتشگاه > بازگشت به شهر کرد

برنامه سفر :

حرکت از شهرکرد به سمت گندمان و تالاب چغاخور | بازدید از تالاب چغاخور | بازدید از تالاب گندمان و صرف ناهار | حرکت به سمت لردگان و بازدید از چشمه برم | اقامت در لردگان

حرکت از لردگان به سمت آتشگاه | بازدید از آبشارهای زیبای آتشگاه | بازگشت به شهر کرد

اطلاعات عمومی سفر :

نوع سفر : طبیعت گردی | مسافت : حدود ۴۰۰ کیلومتر | جاذبه های اصلی : آبشار های آتشگاه – چشمه برم لردگان – تالاب چغاخور و تالاب گندمان | مناسب برای پرنده نگری 

.

مسیر حرکت :

شهر کرد > فارسان > روستای ده چشمه > پیر غار > چلگرد > بازگشت به شهرکرد

برنامه سفر : 

شروع سفر از شهرکرد به سمت فارسان و ادامه مسیر تا روستای ده چشمه و بازدید از گردشگاه پیر غار | بازدید از آبشار پیر غار و صرف ناهار و کتیبه مشروطیت | حرکت به سمت چلگرد و اقامت شبانه

حرکت به سمت کوهرنگ و بازدید از جاذبه های کوهرنگ مانند آبشار شیخ علیخان ، تونل کوهرنگ و پیست اسکی | صرف غذا و استراحت | بازگشت به شهر کرد

اطلاعات عمومی سفر :

نوع سفر : طبیعت گردی و گردشگری تاریخی | مسافت : حدود ۲۰۰ کیلومتر | جاذبه های اصلی : گردشگاه و آبشار پیر غار – کتیبه مشروطیت – تونل و آبشار کوهرنگ .

 

 

 

 

 

 

صنایع دستی و سوغات

استان چهار محال و بختیاری صنایع دستی و گوناگون و متنوعی دارد. عشایر کوچ نشین و اسکان یافته، روستاییان و شهر نشینان هرکدام تولیدات خاص خود را دارند. قالی چال شتریبا طرحهایی مانند خشتی، لچک ترنج، چوخا، گیوه، گلیم کمچه دان و غیره از جمله ی این صنایع دستی هیتند. قالی چهار محال و بختیاری و فرش بختیاری که توسط زنان و دختران خوش ذوق این خطه در خانه بافته و تولید می شود از بهترین سوغاتی هایی هستند که در این سفر می توان آنها را تهیه کرد. گز بلداجی ، کشک و قارا ، عسل کوهی و بادام و رب انار سوغات های خوراکی بسیار معروفی هستند.

گیاهان دارویی و خوراکی بسیاری در طبیعت این استان می رویند. کرفس کوهی ، ماما چم چم ، موسیر، قارچ کوهی، سیر کوهی و سیاه دانه و … از جمله این گیاهان هستند.

 

 

 

 

 

 

 

مناطق مذهبی وگردشگری استان چهارمحال وبختیاری

 


    بقاع متبرکه چهارمحال و بختیاری علاوه بر جاذبه معنوی به لحاظ واقع شدن در کنار دیگر جاذبه های گردشگری به ویژه طبیعت زیبا به قطب های سیاحتی زیارتی، فرهنگی و گردشگری تبدیل شده است.
این روزها بقاع متبرکه از جمله امامزاده حمزعلی(ع)، امامزاده محمد(ع ) بارده، شیخ شبان، حلیمه خاتون و حکیمه خاتون در شهرکرد پذیرای شمار زیادی از گردشگران تابستانی است.برافراشته شدن چادرهای رنگارنگ مسافرتی در کنار باغات امامزادگان به ویژه امامزاده حمزعلی(ع) واقع در پنج کیلومتری شهر’بلداجی’ مرکز تولید گز چهارمحال و بختیاری، تنوع پوشش اقوام و ایلات مختلف ، طبخ غذاهای متنوع و سنتی به این اردوگاه جلوه خاصی داده است.حرم مطهر امامزاده’ محمد’ روستای بارده در ۳۰ کیلومتری شهرکرد با تفرجگاهی زیبا و سرسبز نیز این روزها پذیرای شمار زیادی ازمسافران و کاروانهای زیارتی و سیاحتی است.
مسافران با زیارت و راز نیاز با معبود خویش از صفای چشمه های آب و سایه سار درختان متراکم سر به فلک کشیده در مجاور این حرم مطهر لذت می برند.
امامزاده شیخ شبان نیز از دیگر اماکن گردشگری، سیاحتی وزیارتی چهارمحال و بختیاری است که در سالهای اخیر آمار گردشگران آن رو به افزایش است.آستان مقدس امامزاده شیخ شبان در شیب دامنه یک رشته کوه واقع شده که این امرباعث شده که گردشگران و زوار، علاوه بر زیارت و سیاحت از این مکان به عنوان یک فرصت برای کوهنوردی نیز استفاده می کنند.
بسیاری از گردشگران حتی اهالی شهرکرد در این چند روز تعطیلی به صورت دسته جمعی زیارت آستان مقدس امام زادگان استان در نقاط مختلف می روند.

 

معرفی «امامزاده سید سعید روستای چلیچه» شهرستان فارسان -روستای چلیچه

امامزاده سید سعید(ع) مشهور به «آب المراد یا باب المراد»، که در روستای چلیچه در ۹ کیلومتری جنوب غرب شهر فارسان استان چهارمحال و بختیاری واقع شده است.

  بقعه امامزاده سید سعید(ع) در روستای چلیچه و در ۹ کیلومتری جنوب غرب شهر فارسان واقع شده است. اصل بنا که از سنگ لاشه و ملاط گل ساخته شده، بیش از دو یا سه قرن سابقه تاریخی دارد و در سالیان اخیر مرمت و بازسازی شده است.
بقعه به اندازه ۱۰ پلکان از کف صحن ارتفاع دارد و به صورت مربع و به ابعاد ۱۴×۱۴ متر است که ایوان آن رو به جانب جنوب قرار دارد و در پیشانی آن بر روی کاشی با قلم درشت نوشته شد: «آستان مقدس امامزاده سید سعید چلیچه.»
اتاق مرقد از داخل به صورت مدور و در هر زاویه تاقکی تعبیه شده است. در وسط این فضا، چهار ستون قطور جهت برقراری سقف و گنبدخانه احداث شده و دور آن شبیه راهرو است. درست در میان این ستون‌ها، ضریح مطلایی نصب است که بر روی در آن نوشته شده: «ضریح مطهر امامزاده سید سعید» که توسط اداره کل اوقاف و امور خیریه استان چهارمحال و بختیاری و هیئت امنا امامزاده در سال ۱۳۷۵ ساخته و نصب شد. طراحی و ساخت بنا توسط بهنام کبیری و قلمزنی آن نیز بر عهده سید مرتضی احمدی بوده است.
بر فراز بقعه، گنبدی شلجمی به قطر سه و ارتفاع چهار متر قرار دارد که فاقد تزیین است. گویند در قدیم بقعه که از چوب گردو بود و بیش از ۸۰۰ سال سابقه داشت، اینک در موزه نگهداری می‌شود.
نسب شخصیت مدفون در این بقعه با ۹ واسطه به حضرت جعفر طیار (ع)  می‌رسد که از قرار ذیل است: سید ابوسعید بن ادریس بن عبدالله بن داود بن ابی الحسن محمد بن جعفر السید بن ابراهیم الاعرابی بن ابی جعفر محمد بن علی الزینبی بن عبدالله الاکبر الجواد بن جعفر الطیار بن ابی طالب (ع)
امامزاده سعید  از جمله طالبیونی است که پس از درگیرهای مفصل در بصره، در اواخر قرن سوم و ابتدای قرن چهارم هجری به منطقه جبل مهاجرت کرده است.
ازجمله مهاجرین به منطقه جبل، سید ابراهیم بن عبدالله، عموی امامزاده سعید است که در منطقه جبل دارای نسل زیادی بوده است.
  خاندان جعفر طیار که پسر زادگان حضرت زینب کبری(س) دختر بزرگوار حضرت امیرالمومنین(ع) هستند از مشاهیر خاندان طالبی در منطقه خوزستان، چهارمحال و بختیاری و لرستان به شمار می‌آیند و قبور آنان ملجأ پناهندگان و دوستداران اهل‌بیت(ع) بوده است. متأسفانه در منابع موجود به تاریخ وفات و یا شهادت سید ابو سعید اشاره نشده است، اما از واسطه‌های نسب شریف او می‌توان پی برد که وی در ابتدای قرن چهارم هجری در این مکان وفات یافته و دفن شده است.

دارای سرویس بهداشتی-بازار محلی- دسترسی به خیابان اصلی-فضای مناسب برای چادر زدن- آب شرب- پارک و…

 

«سلطان سبزپوش» یا «سلطان محمد»

 در فاصله ۴ کیلومتری ناحیه غرب شهرکرد قرار دارد که اطراف این بقعه متبرکه را زمین‌های کشاورزی مهدیه و اشکفتک احاطه کرده است.بر اساس اسناد موجود، نسب شریف این امامزاده واجب التعظیم (ع)، با ۸ واسطه (و به روایتی با ۱۱ واسطه) به امام چهارم شیعیان؛ حضرت امام سجاد (علیه السلام) منتهی می‌شود.

گفته می‌شود که وی در سال ۳۸۲ هجری قمری متولد، و در نیمه نخست قرن پنجم هجری، در این منطقه، وفات یافته و مدفون شده است.ساختمان بقعه و حرم شریف این امامزاده (ع)، بنا به روایات، یک بار در زمان صفویه و یکبار در سال‌های اخیر تجدید بنا شده است.شالوده بنای این بقعه متبرکه از سنگ لاشه، گل، خشت و چوب است و ظاهراً در ابتدا یک چهار طاقی مفرد متعلق به دوره صفویه بوده که در سالیان بعد، شبستان نیز به آن ملحق شده است.بنای بقعه در چهار جهت، صفه کوتاهی دارد و در هر زاویه یک طاق نما تشکیل شده و سپس بقعه از مربع به دایره مبدل گشته و گنبد عرق چینی به قطر ۴ و ارتفاع بیش از ۲ متر بر آن استوار شده است.ضریح چوبی و قدیمی امامزاده (ع) هم دارای کنده کاری‌های ظریف زیبایی می‎باشد.بقعه متبرکه امامزاده بزرگوار (ع)، که دارای کرامات زیادی است و مردم منطقه، همواره اعتقاد و ارادت خاصی به ایشان داشته و دارند، هر ساله پذیرای تعداد بیشماری از زائران و گردشگران است.

 

معرفی «امامزاده سید بهاءالدین محمد(ع)» روستای شیخ شبان-شهرستان بن

    بنای امامزاده سیدبهاءالدین محمد (ع) متعلق به دوره صفویه و شامل گنبد , ایوان , گلدسته , حرم , صحن و زائر سرا می باشد .
ایوان بقعه رو به جانب شمال دارد و در جانبین آن دو مناره به ارتفاع ۱۲ متر تعبیه شده که سراسر با کاشی های نره ای تزیین یافته است .در طرفین مدخل , دو اتاق جهت کفشداری تعبیه شده و بقعه به اندازه پنج پلکان از سطح صحن مرکزی ارتفاع دارد . این بنا در سال ۱۳۸۲ توسعه یافته و طرح جامع آن تهیه شده است . پس از عبور از مدخل به شبستان بقعه راه می یابد و دور تا دور اتاق مرقد را فرا گرفته است . ابعاد شبستان ۲۲ در ۲۲ متر است و سراسر با کاشی های خشتی تزیین یافته است. مرقد به صورت ۸ ضلعی به ابعاد هر ضلع دو متر می باشد که زاویه های آن را به ایجاد گوشواره به دایره تبدیل نموده و در نتیجه بنا مدور و گنبدی عظیم بر آن استوار نموده اند . گنبد به شکل کلاه خود و به قطر ۸ و ارتفاع ۳ متر از داخل و ۱۰ متر از خارج می باشد.

در وسط بقعه ضریح بسیار عالی از جنس طلا و آب نقره نصب است از محل نزورات مردم در سال ۱۴۱۱ هجری قمری مصادف با ۱۳۶۹ همجری شمسی ساخته شده است».

نسب امامزاده با ۸ واسطه به امام موسی الکاظم (ع) می رسد که به این شرح است: سید بهاء الدین محمد بن علی بهاء الدین بن علی بن ابی علی حسین بن ابی محمد اسحاق بن ابی جعفرموسی بن اسحاق العالم بن حسین الصورانی بن حسن الصورانی بن اسحاق الامیر بن امام موسی کاظم علیه السلام.
وی سیدی جلیل القدر , عظیم الشان و بسیار بزرگوار بود . تمام اجداد وی از بزرگان سادات شیراز , مرو ، مدینه و اهواز به شمار می رفتند .سید حسن صورانی که جد پنجم امامزاده سید بهاء الدین محمد است در سال ۲۵۰ هجری قمری به همراه فرزندش ابو جعفر محمد صورانی در شیراز به قتل رسیده و اینک آرامگاه این دو امامزاده بزرگوار از مزارات مشهور شهر شیراز می باشد .
سیدعلی بهاء الدین در سال ۵۳۶ در مرو به دست خوارزم شاه به قتل رسید و فرزند او سید بهاء الدین محمد به منطقه جبل مهاجرت نمود . او سیدی زاهد , عالمی متقی و از بزرگان سادات موسوی بود . وفات وی را در اواخر قرن ششم هجری نوشته اند.

 

امام زاده محمد ـ شهر فارسان

مشهور به «سیّد محمد»، بقعه‌ی این امام‌زاده در امتداد خیابان ترمینال مسافربری شهر فارسان در کنار پایگاه ثابت خون‌گیری هلال احمر واقع شده و بنای کوچکی است. بقعه اتاقی ساده و به ابعاد ۴*۳ متر است و روی آن گنبد کوچکی قرار دارد. این بنا در حال حاضر توسط خیرین شهر در حال توسعه می‌باشد و طرح جامع آن در سه طبقه و قریب به ۱۰۰۰ متر با گنبدی بلند در حال اجرا می‌باشد. در طبقه‌ی اول که رو به خیابان است تعداد ۷ باب مغازه طراحی شده و بر روی آن شبستان احداث شده است.

 

بقعه امامزادگان حلیمه و حکیمه
از جمله امام زاده های معروف و مورد احترام مردم استان چهارمحال و بختیاری، امام زادگان حلیمه و حکیمه خاتون یا امامزاده دو معصوم شهرکرد است. پدر ایشان «ابراهیم مجاب» نام دارد و با چهار واسطه به امام موسی کاظم (ع) می رسد. بقعه ی این دو امام زاده از بناهای قدیمی و تاریخی شهرکرد به شمار می رود و در هسته مرکزی و بافت قدیمی شهر قرار دارد. با این که از بانیان اولیه این امام زاده تاریخ و سندی دقیق در دست نیست، ولی از مندرجات کتاب های تاریخی و آثار تاریخی و قبرها و ساختمان های اطراف، می توان دریافت که این اثر تاریخی و مذهبی مربوط به قبل از دوره ی اتابکان لرستان بوده است و آنان نیز در عمران آن همت گماشته اند. بعدها بقعه رو به خرابی و ویرانی گذاشته بود تا این که در زمان صفوی و دوران کریم خان زند و دوره ی قاجار، پس از تعمیرات گوناگون به این وضع فعلی باقی مانده است و با همت بزرگان و علماء و اهالی محل و به دستور «مسیر سید محمد امام جمعه» تجدید بنا شده بود. در واقع سبک فعلی ساختمان امام زاده یادگاری از دوره قاجاریه است که بازسازی و مرمت اساسی شده است.
امامزاده دو خاتون شهرکرد یکی از آثار معماری فاخر به حساب می آید که به خاطر نوع پوش خارجی گنبد آن از نظر آجر کاری نوع منحصر به فردی است. در نمای بیرونی و در ساقه گنبد این امامزاده طاق نماهایی ساخته شده که تداعی کننده ساختمان اصلی بیت المقدس است.

 

ستارگان حرم

آرامگاه شهید آیت الله آقا جلال الدین بت شکن دهکردی از شاگردان آیت الله العظمی آخوند خراسانی و علمای روشن فکر و شجاع و غیور و مبارزان با ظلم و ستم که در سال ۱۳۰۶ هجری شمسی به شهادت رسیده نیز در گوشه ای از ورودی این امامزادگان قرار دارد.

قبر مطهر مرحوم آیت الله آخوند مولی محمد ابراهیم دهکردی، از علمای بزرگ این دیار نیز در جوار مزار شهید بت شکن، قرار گرفته که ایشان پدر دو عالم و فقیه وارسته؛ آیت الله مولی محمد حسن و آیت الله مولی محمد حسین دهکردی است.

 

آیین های مردمی در کنار امامزادگان

آئین سنتی چراغ بران از مراسم های ویژه اهالی شهرکرد است که در نوروز اجرا می شود و در این آیین مردم شهرکرد با اعتقاد بر این که نوروز، روز برافروختن چراغ حاجت و طلب انسان هاست؛ آیین سنتی چراغ بران را از غروب آفتاب تا لحظه تحویل سال نو برگزار می کنند.

 بر این اساس در ابتدای این آیین سنتی، پیران خانواده و ریش سفیدان قوم و طایفه با چراغی در دست وارد امامزادگان حلمیه خاتون و حکمیه خاتون شهرکرد می شدند و پس از ادای احترام و زیارت بارگاه این دو بزرگوار، چراغ خانه خویش را به دست سیدی از سادات شهرکرد روشن می کرده اند و سپس تازه دامادها و نوعروسان و بعد از آن نیز دیگر اعضا خانواده برای روشن کردن چراغ به امامزاده می رفته اند.

شهرکردی ها معتقدند این رسم دیرین و دیرگاه بیش از ۲۰۰ سال قدمت دارد و پیش از این در دوران گذشته طایفه های شهرکردی در غروب آفتاب اقدام به روشن کردن چراغ های خانه خود می کردند.

این آیین سنتی برای آنان به منزله بردن روشنایی به خانه است تا در طول سال همواره چراغ مهر و محبت این خانه روشن باشد. در گذشته باب بوده که مردم شب نوروز با حضور در امامزادگان شهرکرد چراغ خانه های خود را بر می افروخته اند و سپس در فردای نوروز به دیدار یکدیگر می رفتند و دید و بازدید نوروز نیز تا زمانی که چراغ روشن بوده انجام می شده است

 بقعه امام‌زاده حمزه علی -بلداجی

     بقعه امامزاده حمزه علی (ع) که از نوادگان امام سجاد (ع) است در 35 کیلومتری بروجن و 5 کیلومتری غرب شهر بلداجی، در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد

این بقعه یکی از قطب‌های مهم سیاحتی و زیارتی استان چهارمحال و بختیاری محسوب می‌شود.بقعه امام‌زاده حمزه علی بالای تپه‌ای مرتفع قرار گرفته و در اطراف آن دشتی وسیع و گسترده ‏وجود دارد. به دلیل قداست و همچنین موقعیت طبیعی و آب و هوا و دیگر جاذبه‌های پیرامون آن سالانه حدود 30 هزار نفر به این محل می‌آیند.قدمت بنای بقعه امامزاده حمزه علی مربوط به دوره تیموریان تا قاجار است. بنای امام‌زاده شامل یک بقعه، ایوان قدیمی و مساجدی جدید است. ایوان بقعه در دوره‌های بعدی (قاجاریه) با آن اضافه شده است.

در دوسمت ایوان، دو صفه با قوس جناغی تعبیه شده که صفه سمت چپ دارای دربی آهنی است. فرم اصلی امام‌زاده 8 ضلعی است و در اضلاع بزرگ‌تر 4 طاق‌نما با قوس جناغی ایجاد شده است. اضلاع کوچک‌تر شبیه به طاقچه‌های 3 ضلعی با قوس جناغی است. این بقعه دارای 3 ورودی است که ورودی‌های سمت شرق و شمال به آقایان اختصاص دارد و ورودی سمت غرب ویژه خانم‌ها است. مصالح این بنا از آجر، سنگ و ملاط گچ و گل می‌باشد.

پوشش درونی دیوارها گچ اندود و در دو مرحله نقاشی‌ها و کتیبه‌هایی با مضمون آیات قرآنی بر سطح آن نقش بسته است. کف بقعه سنگ‌فرش و دیوارهای و کف طاق نماها موزائیک است. در زیر گنبد بقعه، ضریح کوچک فلزی قرار دارد.

آرامگاه امام‌زاده حمزه علی در سال 1382 توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با شماره 8225 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

 

 

امامزاده سید میر احمد- بابا حیدر 

باباحیدر بلوار امام خمینی خیابان امامزاده سید میر احمد: امامزاده سید میر احمد باباحیدر از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است که آرامگاه وی در شمال شهر باباحیدر و در فاصله ی 45 کیلو متری شهرکرد قرار گرفته است. آرامگاه امامزاده سید میر احمد باباحیدر در دامنه ی کوه سید میر احمد قرار دارد و تماماً جاده ی آن آسفالت می باشد و در اطراف بقعه، انبوه درختان کهنسال گلابی وحشی که بیش از سیصد سال قدمت دارد به همراه چشمه ی آب گوارا منظره ی زیبایی را بوجود آورده است .

آب و هوای این منطقه در فصل بهار و تابستان معتدل و فصول پاییز و زمستان سرد و توام با برف است. به همین دلیل گردشگران عزیز ترجیح می دهند در فصل های بهار و تابستان به این مکان زیارتی عزیمت نمایند. ارتفاعات این امامزاده از بهترین عوامل جذب گردشگر به شمار می رود.

 

 

فهرست اماکن مقدسه چهار محال و بختیاری

نوع مكان متبركه
نام مكان متبركه
شهرستان
شهر
آبادي
امامزاده
حليمه خاتون
اردل
 
سرپير
امامزاده
جعفر
اردل
 
گوشه
امامزاده
بي‌بي عزيز
اردل
 
عزيزآباد عليا
امامزاده
محمود
اردل
 
سرتنگ
امامزاده
سيد گدا علي
اردل
 
كل كله
امامزاده
اسماعيل
اردل
 
برنجيگان
امامزاده
جعفر
اردل
 
شهرك شياسي
امامزاده
اسماعيل
اردل
 
گوزلك
امامزاده
عزیز اردل
بروجن
 
 
امامزاده
عبدالله
بروجن
 
 
امامزاده
عباسعلي
بروجن - گندمان
 
 
امامزاده
شيرمرد علي
بروجن - گندمان
 
مورچگان
امامزاده
شاه ابوالقاسم
بروجن - گندمان
 
بيژگرد
امامزاده
قيس و شيت
بروجن - گندمان
 
امام قيس
امامزاده
سلطان ابراهيم
بروجن - گندمان
 
سرپير
امامزاده
عسگر و علي
بروجن - گندمان
گندمان
 
امامزاده
شاهزاده عزيز
بروجن
 
 
امامزاده
شاه البرز
بروجن
 
 
امامزاده
علي ابن احمد
بروجن
 
دهنو
امامزاده
ميرحيدر شاه
بروجن
 
نقنه
امامزاده
سيد محمداكبر
بروجن - بلداجي
 
دستگرد
امامزاده
حمزه علي
بروجن - بلداجي
 
كلبي بك
امامزاده
باباپیراحمد
شهركرد
سامان
 
امامزاده
سيد محمد
شهركرد
سورشجان
 
امامزاده
سيد احمد معروف به باباپيراحمد
شهركرد
شهركرد
 
امامزاده
شيخ زين الدين
شهركرد
طاقانك
 
امامزاده
سيد محمد
شهركرد
فرخ شهر
 
امامزاده
عزيزاله
شهركرد
كيان
 
امامزاده
جعفر
شهركرد
گهرو
 
امامزاده
سيد علي‌اكبر شهيد تقي
شهركرد
نافچ
 
امامزاده
شاه منظر خاتون
شهركرد
هفشجان
 
امامزاده
سيد عيسي
شهركرد
 
 
امامزاده
ميرطاهر
شهركرد
 
 
امامزاده
نرجس خاتون
شهركرد -کیار
 
قلعه سليم
امامزاده
بي‌بي هاجر
شهركرد -کیار
 
دستنا
امامزاده
عبداله
شهركرد -کیار
 
سورك
امامزاده
حليمه و حكيمه خاتون دو معصوم
شهركرد
 
 
امامزاده
بابا محمود
شهركرد
 
 
امامزاده
شرف غيبي
شهركرد
 
ارجنك
امامزاده
سلطان محمد معروف به سبزپوش
شهركرد
 
مهديه
امامزاده
سكينه خاتون و زبيده خاتون
شهركرد
 
طاقانك
امامزاده
سيد محمد
شهركرد - بن
 
بارده
امامزاده
سيد بهاءالدين محمد
شهركرد - بن
 
شيخ شبان
امامزاده
آستانه سيد سليمان
شهركرد - سامان
 
سوادجان
امامزاده
قيس
شهركرد
 
ارجنك
امامزاده
امير خالق
شهركرد - كيار
 
سورك
امامزاده
سيد محمود
شهركرد - كيار
 
سورك
امامزاده
امامزاده قنبرعبدال
فارسان
 
گوشه
امامزاده
سيد محمد
فارسان
 
كران
امامزاده
سيد سعيد
فارسان
 
چليچه
امامزاده
ملك خاتون
فارسان
 
گوشه
امامزاده
سيد محمد
فارسان
فارسان
 
امامزاده
ابراهيم
كوهرنگ
 
 
امامزاده
امامزاده محمد حنفیه
لردگان - فلارد
 
ميلان بابااحمدي
امامزاده
امامزاده پیر محمدعلی
لردگان - فلارد
 
بيژگن
امامزاده
امامزاده محمود
لردگان - منج
 
شهسوار
امامزاده
امامزاده سید سلطان
لردگان - خانميرزا
 
زرين درخت
امامزاده
امامزاده شاهزاده عبداله
لردگان
 
بوگر
امامزاده
امامزاده سید محمد
لردگان - منج
 
سيدمحمد
امامزاده
امامزاده حسن
لردگان - منج
 
شوار
امامزاده
محمد حنيفه
لردگان - فلارد
 
 
امامزاده
احمد
لردگان - فلارد
 
شيرمرد
امامزاده
خواجه خسرو(معروف به خواجه لنگ)
لردگان - فلارد
فلارد
 
امامزاده
زاد محمود
لردگان - فلارد
 
 
امامزاده
پير محمدعلي
لردگان - فلارد
 
اكبرآباد
امامزاده
حسن علي‌اكبر
لردگان - فلارد
 
امامزاده درويشان
امامزاده
حيدر بن مالك
لردگان
 
 
امامزاده
سید میراحمد
لردگان
 
 
امامزاده
پير قنبر
لردگان
 
منجرمويي
امامزاده
شاه ولي
لردگان
 
دلي
امامزاده
رمضان
لردگان
 
انجو
امامزاده
محمودي
لردگان
 
باغ انارميلاس
امامزاده
قنبر عبدال
لردگان
 
گوشه
امامزاده
جعفر
لردگان
 
پيران
امامزاده
شاه عبدالباقي
لردگان
 
كل گچي
امامزاده
پير محمدعلي
لردگان
 
 
امامزاده
نجم الدين
لردگان
 
چاه گاه
امامزاده
احمد
لردگان
 
ارمندعليا
امامزاده
شاهزاده عبداله
لردگان
 
بوگر
امامزاده
حيدر
لردگان
 
نازك
امامزاده
عباسعلي
لردگان - خانميرزا
 
برجوئي
امامزاده
سيد محمد سلطان
لردگان - خانميرزا
 
زرين درخت
امامزاده
بابا احمد
لردگان - خانميرزا
 
جوانمردي
امامزاده
عبدالعظيم
لردگان - خانميرزا
 
باغ بهزاد
امامزاده
جعفر ميرشاه
لردگان - منج
 
 
امامزاده
جعفر
لردگان - منج
 
پل بارز
امامزاده
حسن
لردگان - منج
 
شوار
امامزاده
حوريان
لردگان - منج
 
چشمه خاني
امامزاده
اوريا
لردگان - منج
 
قلعه مدرسه
امامزاده
شاه عبدالرحمن
لردگان - منج
 
چيگو
امامزاده
سيد محمد
لردگان - منج
 
سيدمحمد
امامزاده
پير محمدعلي
لردگان - منج
 
منج جهروب
امامزاده
پير محمدعلي
لردگان
 
منجرمويي
امامزاده
لقمان
لردگان - منج
 
پل بارز
امامزاده
محمد
لردگان - منج
 
شهسوار
نظرگاه
مادر دختر
بروجن
بروجن
 
زيارتگاه
پير خديجه
شهركرد - لاران
 
وانان
زيارتگاه
پير ابراهيم
فارسان
 
گوجان
قدمگاه
پير غيب
شهركرد - سامان
 
سوادجان
قدمگاه
حيدر كرار
شهركرد - سامان
 
سوادجان
قدمگاه
شهسوار
فارسان
 
گوجان
قدمگاه
شاهزاده منصور
لردگان - فلارد
 
اميران سفلي
قدمگاه
پير دار
لردگان
 
شهرك مامور
قدمگاه
حيدر كرار
لردگان
 
كينك
قدمگاه
امام زمان معروف به پيرمحمد
لردگان - خانميرزا
 
بردبر
قدمگاه
شاه روبنده
لردگان
 
كينك
قدمگاه
قدمگاه شاه عبدالعظیم
لردگان - خانميرزا
 
باغ بهزاد
 

 

 

از سفر به استان همیشه بهار چهارمحال وبختیاری بام ایران لذت ببرید.

وازاماکن  وبقاع متبرکه  دیدن کنید.التماس دعا

 

نشریه تسنیم(اماکن مذهبی وجاذبه گردشگری استان چهارمحال وبختیاری)

مدیر مسئول: فاطمه امیدی

سردبیر: صدیقه خدادادی

هیات تحریریه: جمعی از طلاب

سری15مرداد98-مدرسه زینبیه سلام الله علیها فارسان

موضوعات: مناسبتی  لینک ثابت



[دوشنبه 1398-04-31] [ 10:10:00 ق.ظ ]